Inde Lanscroon

De Lanscroon is afkomstig van een zeer oud huis, dat ongeveer op dezelfde plaats heeft gestaan. Het heeft een grote rol gespeeld in het bestuurlijke leven van de stad, want het was voor 1664 met het ernaast gelegen huis "de luypaerd" het oude stadhuis, waar de raad bijeenkwam, van stadswege ontvangsten werden gehouden, centraal magazijn van brandweermateriaal, gevangenis en stadswijnkelder.
In 1593 besloot men tot het bouwen van een nieuw stadhuis "vermits de lanscrone staat in te vallen". Zo'n vaart liep het waarschijnlijk niet, want pas rond 1660 werd de Lanscroon verkocht ten bate van het nieuwe stadhuis op de Markt en werd later nog als particulier huis onder die naam vernoemd.
In de vorige eeuw vond je er de winkel A la Foire de Leipzig, later opgevolgd door De Zon en tenslotte V&D.

‍

Op de steen zijn twee gekruiste lansen te zien met daarboven een prinsenkroon: gekroonde lansen dus. In weerwil van het bestaande onderschrift IN DE LANSCROON wordt in de meeste gevelsteenliteratuur hardnekkig gesproken over "de landskroon". De beeldhouwer zou ofwel een spellingonbenul zijn geweest of heeft de huisnaam totaal verkeerd begrepen en uitgebeeld. Wat je al niet moet verzinnen om een bepaalde gedachtekronkel recht overeind te houden.

De huisnaam zou - volgens die uitleg - met echte lansen niets hebben uit te staan. De prinsenkroon moest dan ook gezien worden als de personificatie van de soevereiniteit. De twee lansen die door de kroon gestoken zijn, verwijzen dan naar de tweeherigheid van Maastricht, de stad van de Hertog van Brabant en de Bisschop van Luik. Het zouden zelfs eigenlijk twee scepters moeten zijn.

Voor dit mooie verhaal is echter geen bewijs aan te voeren. In oude stukken is er steeds sprake van "lanscrone" en moet dus vooreerst aangenomen worden, dat de twee huizen ter plekke gewone huizen waren met gewone namen, die in de 14e eeuw door de stad zijn aangekocht en gebombardeerd tot "huis van de stad". Notabene: de steen stamt van ongeveer 1700 toen "de lanscroon" reeds stadhuis-af was en een verwijzing naar welke soevereiniteit dan ook voor de nieuwe eigenaar van geen enkel belang geweest moet zijn.

De gevelsteen van buurhuis "de luipaard" - een gekroonde luipaard - is helaas verdwenen; die van "de lanscroon" lag in 1912 in de kelder onder het Dinghuis, dat meestal abusievelijk het oud-stadhuis wordt genoemd.
Na de grote verbouwing van V&D in 1964 werd de gevelsteen in een pilaar van het winkelbedrijf, Grote Staat 5/15, herplaatst, thans nog een keer maar nu op ooghoogte. Bij die eerste gelegenheid werd vanwege het 300-jarig jubileum van het 'nieuwe' stadhuis een chronogram onder de steen geplaatst: LapIs DoMVs CIVItatIs, d.i. steen uit het stadhuis. Het tijdvers, uitgevoerd in losse koperen letters, was door baldadigheid geen lang leven beschoren en verdween letter na letter.