17 In den achtegael 72

In 1977 werd IN DEN ACHTEGAEL nog door gevelstenenwatcher Jan Matthijsen (hij publiceerde jarenlang in de Maaspost over gevelstenen) niet gezien op de gevel van  Boschstraat 113, maar wel in een achterliggend pandje. Tevens sprak hij toen de hoop uit dat de gevelsteen ooit nog eens van de achter- naar de voorgevel zou worden verplaatst. Dat is inderdaad ook gebeurd in 1997.

De steen is denkelijk oorspronkelijk van deze plek afkomstig, want de huisnamen 'het nachtegaaltje' en 'le rossignol' waren vroeger bekend op de Houtmarkt en later Koemarkt, zoals dit gedeelte van de Boschstraat bij de Sint Matthijskerk genoemd werd. Vanaf de vijftiende tot en met de zeventiende eeuw woonden hier veel welgestelde families, waaronder schepenen, burgemeesters en gezworenen en later ook notarissen. Dit leidde natuurlijk tot veel aanloop van personen uit andere wijken en streken, zeker ook omdat veel pelgrims naar de Sint Matthiaskerk kwamen.

Achtegael of Nachtegael?

Opvallend is natuurlijk hoe achtegael geschreven is. Zijn ze daar niet een N vergeten? Je hoort bij het uitspreken van Den Achtegael duidelijk een N, maar of die nu hoort bij Den of bij Nachtegael zal voor de steenkapper een vraag zijn geweest en hij waarschijnlijk een dubbele N wel raar vond, heeft hij in het voordeel van Den beslist. Wat je noemt een geval van hypercorrectie. Om een fout te vermijden wordt een woord dat goed is (nachtegaal met een n) gecorrigeerd.

Fragmenten uit het verleden: bij de verkoop van het pand in 1842 door Christiaan Tergau, werd door de notaris Helgers vastgelegd dat het pand genaamd was "De Nachtegaal". Die schrijfwijze was niet helemaal correct. Tergau, kleermaker van beroep, erfde dit pand van Francois Stams die deurwaarder was geweest bij de rechtbank. Stams en nazaten Stams en Tergau bezaten meerdere panden in de stad.

‍